Anemia - przyczyny i leczenie

Anemia, częściej zwana niedokrwistością jest spowodowana niewystarczającą ilością hemoglobiny w erytrocytach albo zbyt małą liczbą samych tych krwinek. Anemia to choroba, która jest spotykana niezwykle powszechnie u pacjentów na całym świecie i zazwyczaj należy do niegroźnych, jednak w nielicznych przypadkach skutkować może wystąpieniem poważnych dla zdrowia konsekwencji i zaburzeń. Jakie są najczęstsze przyczyny występowania anemii?
Po pierwsze, to brak żelaza skutkuje pojawieniem się niedokrwistości. Jego niedobór może wystąpić, kiedy żelazo jest nieprawidłowo wchłanianie. Taka sytuacja pojawia się np. po wycięciu fragmentu jelit lub żołądka czy przy przepuklinie. Także w czasie wzmożonego zapotrzebowania organizmu na ten pierwiastek np. w okresie dojrzewania, porodu, ciąży itd.; może wystąpić niedobór żelaza. Często zdarza się, że w wyniku nieracjonalnych diet, braku apetytu i czasu na przyjmowanie zbilansowanych posiłków, żelazo do organizmu dociera w znikomych ilościach, niewystarczających do jego prawidłowego funkcjonowania. Deficyt żelaza pojawia się także, kiedy tracimy dużą ilość krwi np. w wyniku obfitego miesiączkowania, wrzodów dwunastnicy i żołądka, mięśniaków macicy, raka przewodu pokarmowego czy częstych krwawień z nosa.
O tym, że nasz organizm cierpi na niedobór żelaza świadczą liczne kłopoty i dolegliwości. Zauważamy pogorszony stan włosów i paznokci, które stają się bardziej kruche i łamliwe, bez blasku i wigoru. Osoby starsze skarżą się na kołatanie serca, cierpią na zadyszkę, bóle serca nasilające się po nawet najmniejszej formie aktywności fizycznej. Nawracające silne bóle głowy, szum w uszach, nudności, brak apetytu, mroczki przed oczyma, uczucie palenia w przełyku i w gardle, biegunka i trudności w połykaniu także mogą być niepokojącymi objawami anemii. Blada skóra, gładki język, zajady na ustach także towarzyszą objawom niedokrwistości.
Ciekawostką jest, że zaledwie 10% żelaza, które jest obecne w produktach żywnościowych zostaje wchłaniane bezpośrednio do organizmu. Niezwykle ważne jest więc uzupełnianie niedoborów żelaza poprzez odpowiednią kompozycję posiłków oraz przestrzeganie zbilansowanej diety.
Anemia jest wynikiem częstych krwotoków, zakażeń wirusowych i bakteryjnych, zatruć ołowiem czy problemów z prawidłowym wchłanianiem składników pokarmowych, minerałów i witamin. Niedokrwistość może być następstwem chorób nerek i wątroby, niedoczynności przysadki mózgowej i tarczycy, nowotworów, reumatyzmu, białaczki, schorzeń szpiku kostnego oraz wad genetycznych płytek krwi. Kluczowym elementem w przypadku anemii jest wykrycie przyczyny niedokrwistości.
Przypomnijmy, że żelazo jest bardzo słabo wchłaniane z przewodu pokarmowego, dlatego dieta większości z nas nie pokrywa zapotrzebowania na ten pierwiastek w ciągu dnia. Kobiety w okresie rozrodczym są znacznie bardziej narażone na niedobór żelaza, ponieważ jego utrata w trakcie miesiączki wynosi dodatkowo poziom 0, 5 mg na dobę. W przypadku przyszłych mam, czyli kobiet będących w ciąży dodatkowa utrata żelaza waha się w granicach 0, 5–0, 8 mg na dobę, zaś u pań karmiących piersią wynosi ona poziom 0, 4 mg na dobę. Nic więc dziwnego, że anemia znacznie częściej występuje u kobiet, niż u mężczyzn. Panowie na niedokrwistość najczęściej zapadają po przebytych wrzodach i nadżerkach układu pokarmowego lub krwawieniach.
Prawidłowy poziom żelaza we krwi wynosi 80–130 μg, zaś dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek to około 12 mg, u kobiet w ciąży 15 mg, podczas karmienia piersią 19 mg, a u osób w podeszłym wieku do 10 mg.
Anemia, której przyczyną są niedobory żelaza, leczy się poprzez uzupełnienie jego ilości przez przyjmowanie tabletek, zastrzyków przy jednoczesnym stosowaniu optymalnej diety bogatej w ten pierwiastek. Pamiętajmy, by dostarczyć organizmowi dziennej dawki żelaza ( 12mg.) musimy spożyć aż 120 mg tego pierwiastka, ponieważ organizm przyswaja zaledwie jego 10% z przewodu pokarmowego. Duże ilości żelaza znajdziemy w mięsie, w rybach, w żółtkach gotowanych jaj, ziemniakach, kalafiorze, zielonych warzywach liściastych, w świeżych i suszonych owocach. W szczególności zalecane są morele, brzoskwinie, śliwki i maliny. Nie zapominajmy, że żelazo obecne w warzywach liściastych oraz produktach zbożowych jest mniej efektywnie wykorzystywane przez organizm ludzki, niż produkty pochodzenia zwierzęcego.
Niedokrwistość złośliwa
Niedokrwistość złośliwa pojawia się w momencie, kiedy w organizmie występują niepełnowartościowe erytrocyty, zwane także megaloblastami. Przyczyną ich powstawania jest niedobór witaminy B12, a co za tym stoi także nieprawidłowa dieta, nadczynność tarczycy, nowotwory i obecność pasożytów. Niedokrwistość złośliwa ma przebieg powolny. W początkowym stadium pojawia się brak apetytu, nudności, zaparcia, biegunka oraz trudne w umiejscowieniu bóle brzucha i podbrzusza. W późniejszym okresie występują niekomfortowe palenie w przełyku, wygładzenie się powierzchni języka, nagła utrata masy ciała. Powikłaniem nieleczonej złośliwej niedokrwistości są dolegliwości na tle neurologicznym, które pojawiają się w szczególności po ukończeniu 60 roku życia przez pacjenta. Początkowo traci się poczucie położenia w kończynach górnych i dolnych, a w trakcie badania okazuje się, że pojawia się problem z prawidłowymi odruchami ze ścięgien. Kiedy choroba wkracza w zaawansowane stadium, pacjent ma problemy z chodzeniem i utrzymaniem równowagi, nie odczuwa rzeczywistej temperatury otoczenia, nie rozpoznaje kolorów żółtego i niebieskiego, majaczy. Diagnoza choroby początkowo sprawia trudność, ponieważ zaburzenia na tle neurologicznym organizmu mogą wyprzedzać zmiany widoczne w obrazie krwi. Po podaniu pacjentowi witaminy B12, jego stan poprawia się w krótkim czasie. Przyjmowanie tej witaminy jest konieczne do końca życia.
Choroba fasolowa, zwana również fawiznem, jest dziedziczona genetycznie. Za jej występowanie odpowiedzialna jest mutacja w chromosomie X, dotycząca zaburzeń metabolizmu krwinek czerwonych oraz niedoboru niektórych enzymów. Nazwa choroby wywodzi się od występowania groźnej niedokrwistości po spożyciu surowego bobu albo w kontakcie z jego pyłkami. Krwinki czerwone mogą ulec rozpadowi w wyniku przyjmowania leków z grupy salicylanów, sulfonamidów i fenacetyny. Niekorzystny wpływ na nie mają także naftalen, infekcje wirusowe i bakteryjne oraz choroba taka jak kwasica cukrzycowa.
Pierwszy przypadek zachorowania na fawizm opisano w pierwszej połowie XIX wieku. Jedynym sposobem leczenia tej choroby są transfuzje krwi. Chorzy mają obowiązek unikania leków i substancji, które powodują rozpad erytrocytów.
Anemia sierpowata jest chorobą, która występuje niezwykle rzadko, zazwyczaj u osób rasy czarnej. Nazwa choroby pochodzi od kształtu krwinek podczas anemii, które nie są okrągłe, ale wyglądem przypominają sierp. Przyczyną anemii sierpowatej jest dziedziczona genetycznie wada w syntezie hemoglobiny.
Do najbardziej charakterystycznych objawów anemii sierpowatej możemy zaliczyć silne bóle piszczeli, stóp oraz rąk. Mogą pojawić się również bóle stawowe, którym towarzyszy podwyższona gorączka, owrzodzenie kostek, bóle brzucha oraz częste wymioty. Rozpadające się niepełnowartościowe erytrocyty powodują zatkanie się naczynek krwionośnych, co z kolei jest przyczyną połowicznego porażenia nerwów czaszki oraz niewydolności układu oddechowego. W okresie masowego rozpadu erytrocytów konieczne staje się przeprowadzenie transfuzji krwi. Nadzieją dla cierpiących na anemię sierpowatą jest terapia genowa lub przeszczep szpiku kostnego.

Zobacz więcej >>